လမ္းျပၾကယ္ေျပာေသာ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေန

ယေန႔ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းမွ လူအခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္ခံရမႈ အေျခအေနမ်ား၊ ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးေနရမႈမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း လူအခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခံရမႈမ်ားကုိ ကူညီေျဖရွင္းေပးေနသည့္ လမ္းျပၾကယ္အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ ေရွ႕ေနႀကီး ဦးေအးျမင့္ႏွင့္ ေခတ္ၿပိဳင္ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခ်က္။ (ဦးေအးျမင့္သည္ အိုင္အယ္လ္အို႐ုံးသို႔ ဆက္သြယ္ခဲ့သည့္အတြက္ ႏုိင္ငံေတာ္ပုန္ကန္မႈျဖင့္ ဖမ္းဆီးခံရကာ ေသဒဏ္အျပစ္ေပးျခင္း ခံခဲ့ရဖူးသူျဖစ္သည္) 
ေမး။  ။ အန္ကယ္အေနနဲ႔ လမ္းျပၾကယ္အဖြဲ႔ကို ဘာေၾကာင့္ တည္ေထာင္ဖြဲ႔စည္းခဲ့တာပါလဲ။
ေျဖ။  ။ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္မွာ ေထာက္လွမ္းေရးေဟာင္းေတြရဲ႕ အၿငိဳးေတြေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေတာ္ပုန္ကန္မႈ ၁၂/၂၁ နဲ႔ အစြဲခံရၿပီး ေသဒဏ္က်ခဲ့ရတယ္။ ေနာက္ အုိင္အယ္လ္အုိကပဲ လုိက္ကယ္တဲ့အတြက္ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ မွာ ျပန္လြတ္လာတယ္။ ျပန္လြတ္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ေဒါက္တာစုိးျမင့္သန္းတုိ႔၊ ဦးခင္ေဇာ္တုိ႔လုိ မိတ္ေဆြေတြနဲ႔ စကားေျပာ ျဖစ္ၾကရင္း ေအးလြင္တုိ႔ အဖြဲ႔အေၾကာင္းကုိ ေရာက္သြားၾကတယ္။ ေအးလြင္တုိ႔အဖြဲ႔က အစုိးရ တရား၀င္ ခြင့္ျပဳခ်က္မရွိဘဲ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရေနတာကုိ ေတြ႔ရတယ္။ သူတုိ႔ေတာင္မွ အစုိးရ ခြင့္ျပဳေသးရင္ ငါတုိ႔ေရွ႕ေနေတြ ဘာလုိ႔ မလုပ္ရဲရမွာလဲဆုိၿပီး လမ္းျပၾကယ္အဖြဲ႔ကုိ ဖြဲ႔မယ္ကြာဆုိၿပီး ႐ုတ္တရက္ ထဖြဲ႔လုိက္တာ။ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ (၆) ရက္ေန႔မွာ စဖြဲ႔ခဲ့ၾကတာပါ။ စေထာင္တဲ့ အခ်ိန္ကတည္းက ဆုံးျဖတ္ထားၾကတာက အစုိးရေကာင္းတရပ္ေပၚထြက္ေရး တြန္းအားေပးၾကမယ္။ ဥပေဒနဲ႔ ရာထူးနဲ႔ ေအာက္ေျခလူတန္းစားကုိ ႏွိပ္စက္မယ္ဆုိရင္ ကုိယ့္စရိတ္နဲ႔ကုိယ္ အႏွိပ္စက္ခံမ်ားဘက္က ရပ္တည္ၿပီး လုိက္လံကူညီေဆာင္ရြက္ေပးၾကမယ္ဆုိၿပီး ဆုံးျဖတ္ခဲ့ၾကတာပါ။ ေမး။  ။ အဲလုိ စတင္ဖြဲ႔စည္းခ်ိန္ကစၿပီး အခုခ်ိန္ထိေပါ့ေလ၊ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းမွာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ ပုံစံအမ်ဳိးမ်ဳိးရွိတဲ့အနက္ လမ္းျပၾကယ္အဖြဲ႔ အေတြ႔မ်ားတာက ဘယ္လုိ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခံရမႈေတြပါလဲ။
ေျဖ။  ။ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲမွာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္ခံရမႈ အမ်ဳိးအစားက စုံပါတယ္။ အန္ကယ္လ္တုိ႔ လမ္းျပၾကယ္အဖြဲ႔ အမ်ားဆုံးေတြ႔ႀကဳံတာက ပညာမဲ့ၿပီး ေအာက္ေျခလူတန္းစားျဖစ္တဲ့ ေတာင္သူလယ္သမား၊ အလုပ္သမားေတြ ရယကဥကၠ႒ေတြရဲ႕ အဓမၼလုပ္အားေပးခုိင္းခံရတာေတြ၊ ဘာေၾကးညာေၾကးဆုိၿပီး ေငြေကာက္ခံတာေတြ၊ လယ္ေျမအသိမ္းခံရတာ စတဲ့အျဖစ္ေတြပါပဲ။
ေမး။  ။ အခုလုိ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္ခံရမႈေတြကို လမ္းျပၾကယ္အဖြဲ႔အေနနဲ႔ ဘယ္လိုအကာအကြယ္ ေပးပါသလဲ။ တျခားဘယ္အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနပါသလဲ။
ေျဖ။  ။ လမ္းျပၾကယ္အဖြဲ႔ အားထားေနတာက ျပည္ပသတင္းမီဒီယာေတြရယ္၊ ျပည္တြင္းမွာဆုိ အုိင္အယ္လ္အုိပါ။ အဲဒီႏွစ္ခုနဲ႔ လုိအပ္သလုိ တြဲဖက္ေဆာင္ရြက္ေနရတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္ခံရတဲ့ ကိစၥေတြ၊ မတရားျပဳက်င့္ခံရတဲ့ ကိစၥေတြကို အစုိးရတာ၀န္ရွိသူေတြဆီ တုိင္တဲ့အခါမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ႀကဳိးနီစနစ္ ရွိေနဆဲျဖစ္တဲ့အတြက္ အခက္အခဲရွိပါတယ္။ ဒီလုိအခါမ်ဳိးမွာ အုိင္အယ္လ္အုိကုိ တင္ျပလုိက္ရင္ အုိင္အယ္လ္အုိဟာ အစုိးရအဖြဲ႔၀င္ ၀န္ႀကီးအဆင့္ထိ တုိက္႐ုိက္ေဆြးေႏြးႏုိင္တာေၾကာင့္ အစုိးရအဖြဲ႔ကုိ အသိျမန္ေစတယ္။ ေနာက္တခ်က္က သတင္းမီဒီယာေတြက တဆင့္သြားရင္လည္း အစုိးရအဖြဲ႔ကုိ သတင္းအရျမန္ေစတယ္။ အစုိးရက မေက်နပ္မႈေတြရွိပါက တုိင္ၾကားႏုိင္ပါသည္ဆုိၿပီး ၀န္ႀကီးဌာနေတြရဲ႕ ဖုန္းနံပါတ္ေတြနဲ႔တကြ ေၾကညာထားတဲ့အတြက္ ပထမဆုံးအားျဖင့္ သက္ဆုိင္ရာ ၀န္ႀကီးေတြကုိ တုိင္တယ္။ အဲဒီလုိတုိင္တာကုိမွ ေအာက္လူေတြက ဖုံးကြယ္ထားလုိ႔ပဲျဖစ္ေစ ဘာမွလုပ္မေပးဘူးဆုိရင္ သတင္းဌာနကုိ ေျပာတယ္။ အုိင္အယ္လ္အုိကုိေတာ့ သူအဓိကလုပ္ေပးႏုိင္တဲ့ ကေလးစစ္သား စုေဆာင္းမႈနဲ႔ အဓမၼလုပ္အားေပးခုိင္းေစမႈေတြကုိပဲ တုိင္ပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္ခံရမႈတုိင္းကုိ အုိင္အယ္လ္အုိက မလုပ္ေပးႏုိင္ပါဘူး။ အလုပ္သမားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရး ဆုံး႐ႈံးေနတာကုိေတာင္မွ မလုပ္ေပးႏုိင္ေသးတာ ေတြရွိတယ္။ အုိင္အယ္လ္အုိက နအဖအစုိးရကုိ ေအာက္က်ေနာက္က်ခံ ဆက္ဆံေနရသလုိျဖစ္တယ္။ ဒီအျပည့္အ၀ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္တဲ့ အခြင့္အေရးရွိတဲ့ ကေလးစစ္သား စုေဆာင္းမႈနဲ႔ လုပ္အားေပးခုိင္းေစမႈမွာေတာင္ အစုိးရရဲ႕ အာခံမႈကုိ ရင္ဆုိင္ေနရတာပဲ။
ေမး။  ။ အုိင္အယ္လ္အုိရဲ႕ ေဆာင္ရြက္ေပးမႈေၾကာင့္ ေအာင္လံၿမိဳ႕နယ္ထဲက လယ္သမားေတြ အသိမ္းခံထားရတဲ့ လယ္ယာေျမေတြ ျပန္ရခဲ့ေပမယ့္ အုိင္အယ္လ္အုိကုိ တုိင္ၾကားသူ ေရွ႕ေနကုိဖုိးျဖဴနဲ႔ လယ္သမားတခ်ဳိ႕ အဖမ္းခံေနရတဲ့ အေပၚမွာေရာ ဆရာ့အျမင္က ဘယ္လုိရွိပါသလဲ။
ေျဖ။  ။ အုိင္အယ္လ္အုိက အဓိကေျဖရွင္းေပးေနတာက ေစာေစာက ေျပာခဲ့သလုိပဲ ကေလးစစ္သားစုေဆာင္းမႈနဲ႔ လုပ္အားေပးခုိင္းေစခံရမႈေတြပါ။ ဒီကိစၥေတြအတြက္ တုိင္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ တုိင္ၾကားသူကုိ လုံး၀ အေရးယူမခံရေအာင္ အုိင္အယ္လ္အုိက ေဆာင္ရြက္ေပးႏုိင္ပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္ အုိင္အယ္လ္အုိကလည္း သူ၀င္လုိ႔ရသေလာက္ ၀င္ပါတယ္။ သူနဲ႔ဆက္သြယ္တဲ့သူကုိ မဖမ္းဖုိ႔ ၀င္ေတာင္းပန္ေပးတာပဲ ရွိတယ္။ တဘက္က ခင္မ်ားနဲ႔မဆုိင္ဘူး ဘာလုပ္ခ်င္လဲေမးရင္ အုိင္အယ္လ္အုိအေနနဲ႔ကလည္း ဘာမွမလုပ္ႏုိင္တဲ့ အေနအထားမွာ ရွိေနပါေသးတယ္။
ေမး။  ။ အုိင္အယ္လ္အုိရဲ႕ လုပ္ပုိင္ခြင့္အတြင္းမွာရွိေနတဲ့ ကေလးစစ္သားစုေဆာင္းမႈေတြဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ရွိေနဆဲဆုိေတာ့ နအဖစစ္အစုိးရအေနနဲ႔ အမွန္တကယ္ပဲ ကေလးစစ္သားစုေဆာင္းမႈ ပေပ်ာက္လုိတယ္ဆုိရင္ ဘာေတြေဆာင္ရြက္ ေပးသင့္တယ္လုိ႔ ထင္ပါသလဲ။
ေျဖ။  ။ ၁၉၅၆ ခုႏွစ္ တပ္မေတာ္အက္ဥပေဒ (၆၅) အတုိင္း အသက္ (၁၈) ႏွစ္ ျပည့္ၿပီးသူသည္ မိဘအုပ္ထိန္းသူ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ၀င္ေရာက္ရမည္ဆုိုတဲ့ ဥပေဒအတုိင္း သြားရင္ၿပီးတယ္။ ကေလးစစ္သားစုေဆာင္း ေရာင္း၀ယ္မႈေတြ လုပ္ေနတဲ့ စစ္တပ္က အရာရွိေတြ၊ တပ္သားေတြကုိ လူသိရွင္ၾကား အျပစ္ေပးဖုိ႔လုိတယ္။
ေမး။  ။ လူတဦးကေန အျခားလူတဦးအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္တာ၊ အဖြဲ႔အစည္းတခုကေန လူတဦး ဒါမွမဟုတ္ အျခားအဖြဲ႔အစည္းတခုအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္တာ၊ ေနာက္ အာဏာပုိင္ေတြကုိယ္တုိင္က လူထုအေပၚ ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈေတြနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္တာဆုိၿပီး အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိတဲ့အနက္ လမ္းျပၾကယ္အမ်ားဆုံးေတြ႔ႀကဳံရတာ ဘယ္လုိပုံစံမ်ဳိးပါလဲ။
ေျဖ။  ။ အထူးသျဖင့္ ေအာက္ေျခ အာဏာပုိင္ေတြရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကို ေျဖရွင္းေပးရတယ္။ ေနာက္တခုက အခ်င္းခ်င္းလူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္တာလုိ႔ ေျပာရမွာေပါ့၊ အဲဒါေတြကုိ အကူအညီေပးေနရတယ္။
ေမး။  ။  အခ်င္းခ်င္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္တယ္ဆုိတာ ဘာကုိဆုိလုိတာပါလဲ။
ေျဖ။  ။ အခ်င္းခ်င္းလူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္တယ္ဆုိတာ ၀န္ထမ္းေလာကကုိ ေျပာတာပါ။ တဌာနတည္း တေနရာတည္းမွာ တာ၀န္က်ေနၾကတာခ်င္းအတူတူ တခ်ဳိ႕၀န္ထမ္းက ေရသာခုိလုပ္ေနၿပီး တခ်ဳိ႕က တကယ္လုပ္ေနရတာေတြရွိတယ္။ အဲဒါမ်ဳိးေတြကိုလည္း ၀န္ထမ္းေတြရဲ႕ အရည္အခ်င္းအမွန္နဲ႔ ေနရာရမႈေတြ မလြဲေစရေအာင္ လမ္းျပၾကယ္က သိရင္ အထက္လူႀကီးဆီကုိ တုိင္ေပးပါတယ္။
ေမး။  ။ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္က စဖြဲ႔ခဲ့တဲ့ လမ္းျပၾကယ္အဖြဲ႔မွာ အခု အဖြဲ႔၀င္အင္အား ဘယ္ေလာက္ရွိေနပါၿပီလဲ။
ေျဖ။  ။ လမ္းျပၾကယ္အဖြဲ႔၀င္အင္အား ေျပာပါဆုိရင္ အန္ကယ္တုိ႔က ပဲခူးကုိလာၿပီး အကူအညီေတာင္းဖူးသူကတဆင့္ ဆင့္ကဲဆင့္ကဲသြားတယ္။ အန္ကယ္တုိ႔ ေဆာင္ရြက္ေပးတာကုိ သေဘာက်သြားၿပီး သူ႔ဟာသူ လမ္းျပၾကယ္လုပ္ပါရေစဆုိၿပီး ၀င္လာရင္၊ လူထုကုိ မတရားလုပ္ေနတာေတြ႔ရင္ ငါတုိ႔ဆီကုိ အေၾကာင္းၾကားေပးပါလုိ႔ပဲ မွာတယ္။ ဘာလက္မွတ္ေတြမွ ထုိးစရာမလုိဘူး။ ဒုကၡေရာက္ေနတာကုိ ကူညီေျဖရွင္းေပးလုိက္လုိ႔ တဘက္လူက ေစတနာနဲ႔ေပးတာ ေကၽြးတာရွိရင္ စားပါ။ ဒုကၡေရာက္ေနသူဆီကေတာ့ ေငြမေတာင္းပါနဲ႔ ဒါပဲေျပာတယ္။ အဲဒီနည္းနဲ႔ပဲ ေဆာင္ရြက္လုိက္တာ အခုေနာက္ပုိင္း ရဲစခန္းကအစ သူတုိ႔ ရွင္းလုိ႔မရတဲ့ကိစၥေတြဆုိ ဦးေအးျမင့္ဆီသြားပါဆုိၿပီး ၫႊန္လာၾကတယ္။ ဆုိေတာ့ တႏုိင္ငံလုံးမွာ လမ္းျပၾကယ္အဖြဲ႔၀င္ေတြ ရွိေနပါတယ္လုိ႔ပဲ ေျပာရမယ္။
ေမး။  ။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းမွာ ရွိေနတဲ့လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနဟာ လမ္းျပၾကယ္ဖြဲ႔စည္းစဥ္ကထက္ အခုခ်ိန္မွာ တုိးတက္မႈေတြ ရလာၿပီလား၊ ဒါမွမဟုတ္ အရင္အေျခအေနတုိင္းပဲ ရွိေနသလား။ အရင္ထက္ပဲ ပုိဆုိး၀ါးေနသလား။ ဆရာဘယ္လုိ ျမင္မိပါသလဲ။
ေျဖ။  ။ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္ခံရမႈေတြက ပုိမ်ားလာတာ။ လက္ရွိအစုိးရကလည္း သူတတ္သလုိေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္တာပဲ။ ပထမဆုံးေျပာထားခ်င္တာက အန္ကယ္တုိ႔က ၾကားလူ။ အမတ္၀င္ အေရြးခံမယ့္သူေတြ မဟုတ္ဘူး။ ၾကားက ေထာက္ျပေပးမယ့္အဖြဲ႔ပဲ။ ေကာင္းတာလုပ္ရင္ ႀကံ့ဖြံ႔လည္း ပခုံးနဲ႔ ထမ္းတင္မယ္။ မေကာင္းတာလုပ္ရင္ ဖေနာင့္နဲ႔ေပါက္မယ္။ အစကတည္းက ဒီလုိရည္ရြယ္ထားတာေလ။ ဆုိေတာ့ ေစာေစာက စကားကုိ ျပန္ေကာက္ရရင္ အစုိးရက သူ႔၀န္ထမ္းေတြကို အားေပးအားေျမႇာက္ျပဳၿပီး ေျမႇာက္စားထားတဲ့အတြက္ သရဲက ဘီလူးျဖစ္လာတယ္။ အစုိးရက သူတုိ႔လုိခ်င္တဲ့ အခ်က္ေအာင္ျမင္ရင္ ၀န္ထမ္းက ဘယ္လုိနည္းနဲ႔ပဲ ရေအာင္လုပ္ေပးလုပ္ေပး ဒီ၀န္ထမ္းကုိ အခြင့္အေရးေပးတယ္။ ဒါ့အျပင္ အခုလုိ စပ္ကူးမတ္ကူးကာလမွာ နအဖအစုိးရ ၀န္ထမ္းတခ်ဳိ႕ဟာ ဂ်ပန္စစ္ေျပးခါနီး ပစၥည္းေတြ ရသေလာက္ သိမ္းေနတဲ့ပုံစံမ်ဳိးေတြ လုပ္ေနၾကတဲ့အတြက္ တုိင္းျပည္မွာ အရမ္းပ်က္စီးေနပါတယ္။ ဒီလို အခ်ိန္မ်ဳိးမွာ လူ႔အခြင့္အေရးမေျပာနဲ႔ ေတာေတြမွာဆုိ တိရစာၦန္အခြင့္အေရးေတာင္ ခ်ဳိးေဖာက္ခံေနရတယ္လုိ႔ ေျပာရမယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ လူစားဖုိ႔ေတာင္အႏုိင္ႏုိင္ ႐ုန္းကန္ေနၾကရေတာ့ ေခြးစာေၾကာင္စာဆုိတာေတာင္ ခပ္ခက္ခက္ျဖစ္ေနၿပီကိုး။
ေခတ္ျပိဳင္မွတဆင့္